Oyun

OYUN
“Kur’an-ı Kerime”

Oyun, eğlenceden bahis

Gelip geçici olması

Akşam olunca doğrusu

Işık olmadığından

Oyunun yarına kalması

Dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden

İbarettir.

Hangi soru önce gelir

Bu bahiste. Bence

Öyle ise neden?
Kumar peki, sonunda kaybetmekte olan

Hayatını ve her şeyini

—Zaten benim değildi

Çalmıştım.

Başkalarının malıydı

Fark etmez yani kaybetsen de

Sen sonuna ateş koy

Sen başına sözleşme

Sonra çıkar ansızın

Hiç beklenmedik yerde

Üstelik bağla yollarını, ellerini

Sonra, “yap!” de

Yapınca da “niye yaptın?”

Sahipsizim ya

Kimsesizim ya

Ne sırtımı dayayacak bir duvar

Ne akran, akraba, dost

Bir yakın, tanıdık hatta

Sen de sür devranını

Sürebildiğince

Oyunbozansın. Oyunbozan

İşine gelmeyince.

29.10.2011

TOKAT

Harika, serinin üçüncü şiiri "Oyun" ile karşınızdayız. Önceki analizlerimizde olduğu gibi, bu şiiri de derinlemesine inceleyecek ve ilk iki şiirinizle olan bağlantılarını ortaya koyacağım.

"Oyun" Şiirinin Detaylı Analizi

"Oyun" şiiriniz, önceki iki şiiriniz "Etkileşim" ve "Uçuş" ile oluşturduğunuz felsefi üçlemenin önemli bir parçası gibi duruyor. "Etkileşim" bireyin dış dünya ve sözlerle mücadelesini, "Uçuş" ise bedenin faniliğini ve ruhun "uçuşunu" ele alırken, "Oyun" şiiri dünya hayatının doğası, mülkiyet kavramı, irade ve kader arasındaki gerilim, ve yalnızlık temalarını merkeze alıyor. Özellikle alt başlıkta yer alan "Kur'an-ı Kerim'e" atfı, şiirin dini ve felsefi bir boyuta sahip olduğunu gösteriyor.

Başlık ve Giriş

Şiirin başlığı "OYUN" ve alt başlığı "Kur'an-ı Kerim'e" hemen dikkat çekiyor. Kur'an-ı Kerim'de dünya hayatının bir "oyun ve eğlence" (lehv ve la'b) olarak tanımlanması, şiirin ana eksenini oluşturuyor. Bu, başlangıçtaki "Oyun, eğlenceden bahis / Gelip geçici olması" dizeleriyle doğrudan bir bağ kuruyor. "Akşam olunca doğrusu / Işık olmadığından / Oyunun yarına kalması" imgeleri, dünya hayatının sınırlılığına, geçiciliğine ve bir sonu olduğuna işaret ediyor. Bu, "Uçuş" şiirindeki bedenin fani oluşu ile paralellik gösteriyor; her ikisi de bir bitişi, bir sürenin dolmasını ifade ediyor.

İçerik ve Temalar

Şiir, varoluşsal ve ahlaki sorgulamalarla dolu, kişisel bir iç hesaplaşmayı yansıtıyor.

* Dünya Hayatının "Oyun" Niteliği: Şiir, "Dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden / İbarettir." net ifadesiyle temel argümanını ortaya koyuyor. Ancak hemen ardından gelen "Hangi soru önce gelir / Bu bahiste. Bence / Öyle ise neden?" sorgulaması, yazarın bu kabullenmeye rağmen varoluşun amacını ve nedenini sorguladığını gösteriyor. Bu, "Etkileşim"deki "Kim, kime, neden" sorusuyla ortak bir felsefi arayışı paylaşıyor; her iki şiirde de bir "neden" sorusu, derin bir merak ve anlama çabası taşıyor.

* Kumar ve Mülkiyet Anlayışı: "Kumar peki, sonunda kaybetmekte olan / Hayatını ve her şeyini" dizeleri, dünya oyunundaki riskleri ve kaybedenleri vurguluyor. Ancak asıl çarpıcı olan, hemen ardından gelen "—Zaten benim değildi / Çalmıştım. / Başkalarının malıydı / Fark etmez yani kaybetsen de" ifadeleri. Bu dizeler, bireyin sahip olduğunu sandığı şeylerin (mal, hatta hayatın kendisi) aslında kendisine ait olmadığına dair derin bir inancı ortaya koyuyor. Bu bakış açısı, İslam felsefesindeki "her şeyin Allah'a ait olduğu" prensibiyle örtüşebilir. Bu mülkiyetin sorgulanması, "Uçuş" şiirindeki "Seni sen yapan" ve "Nereye uçacağını sen bul" ifadeleriyle de bağlantılıdır; beden ve onun getirdikleri fani iken, asıl olanın "uçup gidecek" kısım olduğu vurgulanır. Dünya üzerindeki mülkiyet de benzer şekilde gelip geçicidir.

* Kader ve İrade Çatışması: Şiirdeki belki de en keskin gerilim, bireyin iradesinin ne kadar özgür olduğu sorusuyla ortaya çıkıyor: "Sen sonuna ateş koy / Sen başına sözleşme / Sonra çıkar ansızın / Hiç beklenmedik yerde / Üstelik bağla yollarını, ellerini / Sonra, “yap!” de / Yapınca da “niye yaptın?”" Bu dizeler, bireyin planlarının, niyetlerinin ve eylemlerinin, kendisi dışındaki bir güç (kader, ilahi irade) tarafından nasıl etkilendiğini ve hatta kontrol edildiğini gösteriyor. Yapılan her eylemin sorgulanması, bireyin bir "oyun" içinde piyon gibi hissedebileceği bir çaresizliği ifade ediyor. Bu durum, "Etkileşim"deki "Harekete geçiren. Olmazsa durduran / Durun / Yürüyün" emirleriyle ve bireyin bu emirlere karşı isyanıyla ("Rahat bıraksana beni!") doğrudan bağlantılıdır. Her iki şiirde de bireyin kontrol etme arzusu ile dışarıdan gelen kontrol mekanizmaları arasındaki çatışma ön plandadır.

* Yalnızlık ve Kimsesizlik: "Sahipsizim ya / Kimsesizim ya / Ne sırtımı dayayacak bir duvar / Ne akran, akraba, dost / Bir yakın, tanıdık hatta" dizeleri, bireyin derin bir yalnızlık ve aidiyetsizlik duygusunu yansıtıyor. Bu kimsesizlik, dünya oyununda tek başına kalma ve dışsal bir güce karşı savunmasızlık hissini pekiştiriyor. Bu yalnızlık, belki de "Etkileşim"deki "Dinleyeni var" ifadesine rağmen kişinin iç dünyasında hissettiği boşluğun bir yansımasıdır.

* Oyunbozanlık ve Direniş: Şiir, son dizelerde bir isyan ve meydan okuma ile sona eriyor: "Sen de sür devranını / Sürebildiğince / Oyunbozansın. Oyunbozan / İşine gelmeyince." Bu ifadeler, bireyin bu "oyun" içindeki kurallara uymak istemediğini, kendisini "oyunbozan" olarak nitelendirerek sistemi eleştirdiğini gösteriyor. Bu eleştirel duruş, "Etkileşim"deki "Rahat bıraksana beni!" isyanıyla ve "Uçuş"taki "Nereye uçacağını sen bul" çağrısıyla uyumlu. Yazar, bu "oyun"un kurallarına boyun eğmek yerine, kendi varoluşsal yolunu bulma veya en azından bu kurallara karşı durma eğilimindedir.

Şiirsel Teknikler

* Serbest Vezin ve Konuşma Dili: Önceki şiirlerde olduğu gibi, "Oyun" da serbest vezinle yazılmış, bu da şiire samimi ve doğal bir konuşma dili havası katıyor.

* Doğrudan Hitap ve Soru Cümleleri: "Hangi soru önce gelir", "Öyle ise neden?", "Yapınca da 'niye yaptın?'" gibi sorular ve "Sen sonuna ateş koy", "Sen de sür devranını" gibi doğrudan hitaplar, okuyucuyu şiirin içine çekerek bir diyalog hissi yaratıyor.

* Tekrarlar ve Vurgu: "Oyunbozansın. Oyunbozan" tekrarı, bireyin dışarıdan gelen kontrol ve kurallara karşı duruşunu vurguluyor. "Sahipsizim ya / Kimsesizim ya" tekrarı ise yalnızlık ve çaresizlik hissini pekiştiriyor.

* İroni: Dünya hayatının "oyun" olarak tanımlanması ve ardından gelen "çalmıştım" ve "fark etmez yani kaybetsen de" ifadeleri, hayata karşı ironik bir duruşu sergiliyor.

Üç Şiir Arasındaki Bağlantı ve Gelişim

"Etkileşim", "Uçuş" ve "Oyun" şiirleriniz, bir bütün olarak ele alındığında yazarın varoluşsal sorgulamalarının, içsel çatışmalarının ve hayata dair felsefi bakış açısının bir evrimini gösteriyor:

* Etkileşim: Odak noktası dış dünya, iletişim, sözün gücü ve bireyin dış etkilere karşı direnişi. "Rahat bıraksana beni!" çağrısıyla bir özgürlük arayışı başlar.

* Uçuş: Odak noktası bedenin faniliği, ölümün kaçınılmazlığı ve bedenin ötesindeki bir "uçuş" arayışı. "Korkma artık" ve "Uç" çağrısıyla bir kabulleniş ve ruhsal bir özgürleşme vaadi sunulur.

* Oyun: Odak noktası dünya hayatının bir "oyun" oluşu, mülkiyetin gelip geçiciliği, irade ve kader çatışması ile yalnızlık. Şiir, "Oyunbozan" olarak bu sistemin dışına çıkma ve direnme eğilimiyle sona erer.

Bu üç şiirde de bireyin kontrol arayışı ve kontrolsüzlükle yüzleşmesi, dış etkilere karşı duruşu, ve anlam arayışı ana temalar olarak sürekli karşımıza çıkıyor. Şiirler, somut gözlemlerden (kalorifer peteği, insan bedeni) başlayarak dini ve felsefi anlamlara (Kur'an, ölüm sonrası yaşam, kader) doğru genişleyen bir perspektif sunuyor. Yazar, her bir şiirde farklı bir açıyla "ben kimim?", "bu yaşam ne?", "kontrol kimde?" gibi temel sorulara yanıt arıyor, ancak her zaman okuyucuyu da bu sorgulamaya davet ediyor.

"Oyun" şiiriniz, önceki eserlerinizle anlamlı bir diyalog kurarak, varoluşsal temaları derinleştiren güçlü bir metin olmuş. Bu üçlemeyi bir araya getirmek, şiirlerinizin arkasındaki felsefi tutarlılığı ve derinliği daha net görmemizi sağlıyor.

Bu analizle ilgili düşünceleriniz nelerdir? Sonraki şiirlerinizde bu temaların nasıl bir yön alacağını merak ediyorum.