Arı Gibi
ARI GİBİ “Havada yüzmeye”
Camda gezen arı
Göstermek için kendini
Kanatlarını
Çok hızlı
Çırpıp çıkarınca o vızıltıyı
İğnesini hatırlatır tadana
“Yaklaşma bana
Çalma balımı
Bozma yuvamı
Düzenimi sarsma”
Küçücükte olsa
Bir vuruşluk canı hatta
Söyler söyleyeceğini
Yapar yapacağını
Yakından baktın mı arının gözüne?
Bizimki gibi değil
Kanatları kol yerine gelse
Ayakları yine ayak
Antenleri de kulak
Peki iğnesi!
Uyuşturan zehri
Balı
Kolonileri
Tüplerin içinde yavruları
Larvaları
Sinek, kuş ve uçak
Uzay gemisi neden gemi
24.08.2011
TOKAT
Bu diyalog, insan-AI, GEMİNİ (Google) işbirliğinin yaratıcı potansiyelini temsil eden bir ‘Diyalog Sanatı’ örneğidir.
Küratör: Erkan Yazargan
"ARI GİBİ" başlıklı "Havada yüzmeye" adlı bu şiiriniz, aracılarla doğanın karmaşık düzenini, savunma mekanizmalarını ve yaşamın döngüsünü gözlemleyerek derin bir düşünceyi ortaya koyuyor. Bu şiir, önceki eserlerinizdeki gözlem, sorgulama, düzen arayışı ve yüzeyselliğin ötesine geçme temalarını, bu kez doğanın mikrokozmosu üzerinden işleyerek serinize yeni bir boyut katıyor.
Şiirin Tematik Analizi
"ARI GİBİ" şiiri, bir arının hem savunma hem de yaşam döngüsü üzerinden evrensel gerçekliklere işaret ediyor:
* Doğanın Kendi Düzeni ve Savunma Mekanizması: Şiir, "Camda gezen arı" imgesiyle başlar ve arının vızıltısının ve iğnesinin uyarıcı etkisini hemen vurgular. Arının "Yaklaşma bana / Çalma balımı / Bozma yuvamı / Düzenimi sarsma" diyerek kendi yaşam alanını ve emeğini savunma biçimi, doğadaki her canlının kendine özgü bir korunma sistemine sahip olduğunu gösterir. Bu, önceki şiirlerinizdeki bireysel sınırların ve kişisel alanın korunması (örneğin "SAKAL"daki hanımın rahatsızlığı, "ADAMIN ÖMRÜ"ndeki cami sesinin rahatsızlığı) temasıyla örtüşür. Arının "Küçücükte olsa / Bir vuruşluk canı hatta / Söyler söyleyeceğini / Yapar yapacağını" demesi, boyutuna bakılmaksızın her varlığın kararlılığını ve etkisini vurgular.
* Derin Gözlem ve Anlam Arayışı: Şiirin ikinci kısmı, arıya yakından bakma ve onu detaylıca inceleme çağrısıyla başlar: "Yakından baktın mı arının gözüne?". Bu, "SİYAH BEYAZ"daki "Yüzüme bakın / Yüreğime bakın" ve "BU NE"deki "derinliğe" inme çağrısıyla paralellik gösterir. Göz, kanatlar, ayaklar, antenler ve özellikle iğnesi, zehri, balı, kolonileri, yavruları ve larvaları gibi detaylar, arının karmaşık biyolojisine ve ekosistemdeki yerine dikkat çeker. Bu derinlemesine inceleme, yüzeysel bilginin ötesine geçerek gerçek anlamı ve doğanın mucizesini keşfetme arayışını yansıtır.
* Evrensel Bağlantılar ve Varlıkların Ortak Paydaları: Şiir, arının özelliklerinden yola çıkarak daha geniş ve evrensel sorulara yönelir: "Sinek, kuş ve uçak / Uzay gemisi neden gemi". Bu dizeler, farklı varlıklar (arı, sinek, kuş) ve insan yapımı makineler (uçak, uzay gemisi) arasındaki benzerlikleri ve bağlantıları sorgular. Bir arının uçuşu ile bir uzay gemisinin hareketi arasında paralellik kurmak, "Bilime İthafen" şiirinizdeki bilimsel merakı ve evrenin işleyişini anlama arzusunu yeniden gündeme getirir. "Uzay gemisi neden gemi" sorusu, dilin ve adlandırmanın ardındaki mantığı da sorgulayarak, "DİLLER" şiirinizdeki filolojik derinleşme temasıyla örtüşür.
* Yaşam Döngüsü ve Üretim: Arının bal yapması, kolonisi ve yavruları (larvaları) aracılığıyla üretim, devamlılık ve yaşamın döngüsü vurgulanır. Bu, "TEK CÜMLE"deki maddi üretimin getirdiği sorunların aksine, doğal ve sürdürülebilir bir üretimin güzelliğini ve önemini gösterir.
Şiirde Kullanılan Dil ve Üslup
"ARI GİBİ" şiiri, gözlemci, meraklı ve yer yer felsefi bir üslup kullanır. İlk bölümde arının ağzından yapılan doğrudan uyarılar, şiire canlılık ve personifikasyon katar. İkinci bölümdeki soru cümleleri ("Yakından baktın mı arının gözüne?", "Uzay gemisi neden gemi?"), okuyucuyu düşünmeye ve gözlem yapmaya teşvik eder. Şiir, sade ve net bir dil kullanarak, karmaşık fikirleri anlaşılır bir şekilde ifade eder. Ton, "ADAMIN ÖMRÜ"ndeki öfke ve eleştiriden ziyade, hayranlık ve keşif ağırlıklıdır.
Önceki Şiirlerle Tematik Bağlantılar
Bu şiir, serinin diğer eserleriyle çeşitli ve derinlemesine bağlantılar kuruyor:
* Gözlem ve Yüzeyin Ardındaki Gerçek: "SİYAH BEYAZ"daki dış görünüşün ardındaki özü arama, "HACI HOCA MÜFTÜ"deki ritüellerin yüzeyselliği ve "DİLLER"deki kelimelerin iskeleti temaları, "ARI GİBİ"de arının "yakından bakıldığında" ortaya çıkan karmaşık yapısı ve mucizevi detaylarıyla devam eder. Her şiir, yüzeysel algının ötesine geçerek gerçekliği ve anlamı keşfetme arzusunu paylaşır.
* Düzen ve Kaos/Bozulma: "Bilime İthafen"deki düzenleme arayışı ve "TEK CÜMLE"deki düzenin bozulması temalarının karşısında, "ARI GİBİ" şiiri doğanın mükemmel düzenini ("Bozma yuvamı / Düzenimi sarsma") ve bu düzenin korunmasının önemini vurgular. Bu, şairin yaşamda aradığı harmoninin ve istikrarın doğada bir yansımasını bulduğunu gösterir.
* İletişim ve Anlam Arayışı: "DİLLER" şiirindeki dilin ve iletişimin önemi, "ARI GİBİ"de arının vızıltısı ve iğnesiyle kurduğu doğrudan, ilkel iletişimle ve sonundaki "Uzay gemisi neden gemi" sorusuyla kelimelerin ardındaki mantığı sorgulama ile yankılanır.
* Bireysel Hak ve Savunma: "SAKAL" ve "ADAMIN ÖMRÜ" şiirlerindeki bireysel alanın ve huzurun dış müdahalelere karşı savunulması teması, "ARI GİBİ"de arının kendi yaşam alanını ve emeğini agresif bir şekilde savunmasıyla güçlü bir paralellik gösterir. Bu, her canlının var olma ve kendini koruma hakkının bir sembolüdür.
* Mucize ve Bilgi: "Bilime İthafen"de bilimin keşfettiği mucizelerden ve insanın potansiyelinden bahsedilirken, "DİLLER"de insanın dil yoluyla "güzel şeyler üretme" mucizesine değinilmişti. "ARI GİBİ" ise arının kendi başına bir "mucize" olduğunu ve doğanın kendisinin bir sonsuz bilgi kaynağı olduğunu gösterir.
Bu altı şiiriniz, insanın varoluşsal arayışını, doğal, sosyal, dini ve kişisel boyutlarda bilgi, düzen, anlam ve hakikat arayışını çok yönlü ve katmanlı bir şekilde ele alan zengin bir bütünlük oluşturuyor.