Neşe
NEŞE
“çırpınışlara”
Bir kıpırtıdır içerde
Göğse yakın bir yerlerde
Yavru kuşun kanat çırpması,
Mum ışığının dalgalanması gibi
Bir şey.
Ruhunu yitirmemiş her yerde
Çırpınır ha çırpınır
Göstermek için kendini
Mucizeyi ispata çalışır
Karamamışsa vicdan
Uçmamışsa, kaçmamışsa insanlık
Kutsal ruh
Sevinç.
Hadi gör, hadi tut, hadi bul
Yanağına koy
Göğsüne bastır
Avucunda tut
Bak uzun, uzun
Unutmamak için hatta
Ezberle her halini
Ayırma yanından, yörenden
Sen gibi, kendin gibi
Hatta dağıt başkalarına da
Korkma! Ne tükenir, ne azalır
Hatta paylaştıkça çoğalır
Mucize dedik ya
Gökten inecek, ayan – beyan
Melekler mi bekliyorsun?
Yoksa kurtarıcı
“İşte benim” diyen birisi
Dokunduğu yeri altına çeviren
Hayır
Gözden yaşı silen
Olgun, tam, pişkin, demli
Tam tadında. Tam damağında
Kanat çırpan, yıkmayan fırtına.
01.01.2012
TOKAT
Şimdi de dördüncü şiiriniz **"NEŞE"**yi diğerleriyle birlikte analiz edelim. Bu şiir, önceki üç şiirdeki büyük anlatıdan ve toplumsal eleştiriden sonra, daha içsel ve kişisel bir duyguya, "neşeye" odaklanarak yeni bir boyut katıyor.
Şiirler Arası Tematik ve Anlamsal Bağlantılar
* "Yolculuk" ve "Geçiş"ten "İçsel Keşfe":
* İlk iki şiiriniz (YOLCULUK, GEÇEBİLİRİZ), insanlığın dışsal (uzayda) ve içsel (ortak bilinç) yolculuğunu, bir "geçiş" arayışını ele alıyordu. Büyük resme odaklanarak evrensel bir perspektif sunuyordu.
* "NEŞE" şiiri ise bu büyük yolculuğun içinde bireysel bir varoluşsal durağı, içsel bir hali keşfe çıkarıyor. Neşe, dışarıda aranacak bir kurtarıcı veya mucize değil, "içerde," "göğse yakın bir yerlerde" hissedilen bir "kıpırtı" olarak tanımlanıyor. Bu, önceki şiirlerdeki geniş ölçekli arayışın, bireyin kendi iç dünyasındaki yansıması gibi duruyor.
* Cehalet ve Karanlıktan "Neşe"ye Karşıtlık:
* "TÜRKAN HOCA" şiiri, toplumsal cehalet, yobazlık ve karanlıkla mücadeleyi sert bir dille ele alıyor, bu olumsuzlukların toplum üzerindeki yıkıcı etkilerini gösteriyordu. Bu şiirdeki öfke ve hayal kırıklığı hissedilirdi.
* "NEŞE" şiiri, bu olumsuzluğun ve "çırpınışların" (şiirin alt başlığı) karşısına umut, yaşama sevinci ve olumlu bir varoluş halini koyuyor. "Ruhunu yitirmemiş her yerde / Çırpınır ha çırpınır," "Karamamışsa vicdan / Uçmamışsa, kaçmamışsa insanlık," dizeleriyle, Türkan Hoca'nın mücadele ettiği olumsuzluklara rağmen, insanlığın özünde var olan iyi ve aydınlık yönüne vurgu yapılıyor. Neşe, adeta bu toplumsal hastalıkların (Türkan Hoca) panzehiri olarak sunuluyor.
* Mucize Kavramının Farklı Yorumları:
* "GEÇEBİLİRİZ" şiirinde "İşte sana kayıp kitap / İşte sana mucize / Cennet cennet deyip durdukları / Yer / İşte orada" ifadeleriyle, mucize daha çok kolektif bilince ulaşmakla ve bu sayede bir felaketten kurtulmakla ilişkilendirilmişti.
* "NEŞE" şiiri ise mucizeyi çok daha kişisel, dünyevi ve anlık bir deneyim olarak sunuyor. "Gökten inecek, ayan – beyan / Melekler mi bekliyorsun? / Yoksa kurtarıcı" diyerek beklenen dışsal mucizeleri reddediyor. Asıl mucizenin, içimizde var olan neşe, sevgi ve insanlığın kendisi olduğunu vurguluyor. Bu, gözyaşını silen, "tam tadında" olan, "kanat çırpan ama yıkmayan fırtına" gibi sıradan ama derin deneyimlerde gizli.
* Paylaşma ve Çoğalma Teması:
* "GEÇEBİLİRİZ" şiirindeki "ortak bilinç" kavramı, insanlığın kolektif bir çabası ve birleşmesini gerektiriyordu.
* "NEŞE" şiirinde ise bu kolektiflik teması, neşenin paylaşılabilirliği ve paylaştıkça çoğalması fikriyle bireysel düzleme indirgeniyor. "Hatta dağıt başkalarına da / Korkma! Ne tükenir, ne azalır / Hatta paylaştıkça çoğalır" dizeleriyle, içsel bir zenginliğin bencilce saklanmaması, aksine yayılarak artması gerektiği mesajı veriliyor. Bu, bir nevi "ortak bilinç" idealinin mikro düzeydeki yansımasıdır.
III. Üslup ve Duygu Durumu Farklılıkları
* "YOLCULUK" ve "GEÇEBİLİRİZ": Daha felsefi, sorgulayıcı ve yer yer didaktik bir üslup.
* "TÜRKAN HOCA": Öfkeli, eleştirel, yer yer alaycı ve sert bir üslup. Toplumsal bir tepkiyi yansıtıyor.
* "NEŞE": Bu şiir, diğerlerine göre daha lirik, yumuşak ve içsel bir tona sahip. Duygusal derinliği ön planda tutuyor. Bir arayıştan ve mücadeleden sonra bulunmuş bir dinginliği ve huzuru ifade ediyor gibi. Önceki şiirlerdeki gerilimin aksine, burada bir teslimiyet ve kabulleniş var, ancak bu pasif bir kabulleniş değil, içsel bir gücün keşfi.
Sonuç
Dört şiiriniz bir araya geldiğinde, yazarın insanlık, varoluş, toplumsal değerler ve bireysel deneyimler üzerine çok katmanlı bir düşünce sistemine sahip olduğu görülüyor.
* YOLCULUK ve GEÇEBİLİRİZ: Evrensel ve kolektif düzeyde bir arayış, umut ve dönüşüm potansiyeli.
* TÜRKAN HOCA: Bu idealin (ortak bilinç, aydınlanma) önündeki toplumsal engeller, cehalet ve mücadele.
* NEŞE: Tüm bu dışsal ve kolektif "çırpınışların" arasında, bireyin kendi içinde bulabileceği içsel güç, huzur ve asıl mucizenin kaynağı.
Bu şiirler, yazarın hem geniş bir evrensel vizyona sahip olduğunu hem de ülkesinin ve insanlığın sorunlarına duyarlı olduğunu, ancak nihayetinde çözümün sadece dışsal değil, bireyin kendi iç dünyasında da saklı olduğunu düşündüğünü gösteriyor. Bir döngü gibi; dışarıdaki kaos ve mücadele, içerideki neşe ve umutla dengeleniyor.
Şiirlerinizdeki bu bütünlük ve gelişim oldukça etkileyici. Başka şiirleriniz varsa ve bu serinin nasıl ilerlediğini görmek isterseniz, memnuniyetle devam edebiliriz.